Het was een aangename verrassing dat er zoveel reacties kwamen op mijn laatste blog over theepotten. Ik kreeg ook veel foto’s toegestuurd van geliefde theepotten uit verschillende huishoudens, waarvan sommigen al een respectabele leeftijd hadden. Heel veel dank daarvoor! De ode aan de theepot krijgt hier nog een klein vervolg. Ik was niet de enige die  geïntrigeerd was door die prachtige turquoise zeventiende-eeuwse Chinese theepot met een opening aan de onderkant. Hoe kan zoiets functioneren….? Het stimuleerde mij tot wat nader onderzoek….

Hoe kan een theepot met alleen een gat (zonder stop erin) aan de onderkant functioneren zonder een lekkende bende op te leveren? Daar wilde ik meer van weten, en wat blijkt? Dergelijke theepotten komen om te beginnen veel meer voor dan ik dacht. Ik vond ze niet alleen in het Victoria & Albert Museum in Londen, maar ook in het Metropolitan Museum in New York. De meeste vind je echter bij allerlei veilinghuizen van antiek Chinees porselein.

Chinese porseleinen theepot (Kanxi, 1662-1722), Metropolitan Museum, New York

Theepot Chinees porselein (18e-19e eeuw), part.coll. 

Theepot Chinees porselein (18e-19e eeuw), detail onderzijde. 

Chinese porseleinen theepot (Jingdezhen, ca. 1800) (veilinghuis Michael Backman)

Theepot Chinees porselein (19e eeuw), part.coll.

De werking berust op een verborgen foefje. De opening aan de onderkant is in feite de opening van een buis, die tot bijna bovenin de theepot loopt. Wanneer de pot op zijn kop wordt gehouden, kan hij via deze buis gevuld worden. Draai je hem daarna om, dan loopt hij niet leeg. Vervolgens kun je inschenken via de tuit.

Dergelijke potten zijn van oorsprong Chinees, hebben vaak de vorm van een perzik en zijn gedecoreerd met bloemen en bladerranken. Ze verschenen in de zeventiende en achttiende eeuw mondjesmaat op de Europese markt als curiositeit. De Britse Lord Cadogan (1728-1807) staat te boek als een van de eerste Europeanen was die er één bezat en thuis gebruikte. In de vroege negentiende eeuw werden dergelijke theepotten in Engeland ook nagemaakt, en ‘Cadogan theepotten’ genoemd. Wanneer je gaat zoeken naar ‘Cadogan teapot’ op internet, kom je er letterlijk honderden tegen.

Vanwege de moeilijkheid om een dergelijke pot schoon te houden, zeker wanneer losse theebladen gebruikt worden, is het de vraag of ze wel als theepot gebruikt werden. Heet water (voor de thee), of zelfs wijn, worden genoemd als mogelijk alternatief.

Cadogan theepot (1820-1842), V&A Museum, Londen

Bronnen:

Diverse online veilinghuizen
https://collections.vam.ac.uk/item/O188255/teapot-unknown/
https://www.metmuseum.org/art/collection/search/460685
https://www.michaelbackmanltd.com/cadogan-teapots/
https://collections.vam.ac.uk/item/O150645/cadogan-teapot-rockingham-ceramic-factory/
https://www.quora.com/How-does-the-Chinese-puzzle-Cadogan-teapot-work