We zitten weer in lock down. Voor sommigen begint het al te wennen, en anderen worden er stapel van. Het is in ieder geval één grote geduldoefening… en geduld is niet ieders sterkste kant. Een tijdsverschijnsel? Wanneer je bedenkt dat de gemiddelde museumbezoeker 9 seconden naar een kunstwerk kijkt, vraag je je af of kunst überhaupt wel echt gezien, laat staan beleefd wordt. Het kan echter ook anders. Misschien niet nu, concreet, live, maar in de toekomst hopelijk wel weer. Tot die tijd moeten we het doen met digitaal kunstkijken. Vandaag een kleine virtuele excursie, die zich, geheel in overeenstemming met de lock down, in een heel kleine binnenruimte afspeelt. Maar toch een venster op de wereld biedt.

Lees verder →

Lees verder →

In 2012 kwam de Deense film ‘Marie Krøyer’ uit, met Birgitte Hjort Sørensen (bekend van de serie Borgen) in de titelrol. Ik zag deze film onlangs, en had me daarop verheugd, maar wat een teleurstelling…. De film blijft volledig hangen in het beeld dat nu al zo’n kleine honderd jaar geschetst wordt van Marie Krøyer, namelijk dat van ‘de mooiste vrouw van Denemarken, met die tragische relaties’. Ik had gehoopt dat de tijden veranderd waren en er inmiddels meer aandacht en waardering voor Marie’s artistieke werk zou zijn, in plaats van voor haar persoonlijke drama’s. Niets van dat alles. De film is esthetisch en fraai vertolkt, en een regelrechte tranentrekker – het betreft in mijn geval dan wel tranen van frustratie om de loze inhoud van dit geval, dat nota bene in het Skagens Museum verkocht wordt. Het is dus hoog tijd om Marie’s werk onder de aandacht te brengen – ditmaal haar werk als meubelontwerper en interieurdesigner.

Lees verder →

‘Der skal mod til at have talent’ (er is moed voor nodig om talent te hebben), schreef Marie Krøyer in 1887 aan haar vriendin en collega-kunstenaar Agnes Slott-Møller.
Marie Krøyer (1867-1940) wordt in de kunstgeschiedenis – àls er al over haar geschreven wordt – nogal eens afgeschilderd als een tragische figuur in de kring van Skagense kunstenaars. In de schaduw van haar beroemde, charismatische en virtuoze, maar geestelijk instabiele echtgenoot Peder Severin Krøyer (1851-1909), en geplaagd door zelftwijfel en faalangst, kwam haar werk nooit echt onder de aandacht van een breed publiek. Gedurende haar leven was Marie vooral bekend om haar schoonheid en haar dramatische persoonlijke leven. Toen haar dochter Vibeke in 1986 overleed, kwam echter een klein, doch verrassend oeuvre aan schilderijen van haar hand aan het licht, dat grotendeels werd aangekocht door het Skagens Museum. Men oordeelde dat, wanneer zij haar artistieke potentieel blijvend had durven inzetten, zij tot de grootsten van de Skagense kunstenaars behoord zou hebben.

Marie Krøyer, Wasgoed aan de lijn (Krøyers huis) (1890-98?), Skagens Museum

Lees verder →

Anna Brøndum (1859-1935) is de dochter van de eigenaars van Brøndums Hotel in Skagen, het hotel dat aan het eind van de negentiende eeuw het hart van de Skagense kunstenaarskolonie vormt. Anna’s artistieke talent is van jongs af aan duidelijk. Ze krijgt in Skagen les van Karl Madsen en volgt op zijn aandringen en met instemming van haar ouders een driejarige professionele opleiding op Vilhelm Kyhn’s ‘privéschool voor tekenen en schilderen voor jongedames’ in Kopenhagen. Karl Madsen weet zich later te herinneren dat, wanneer Anna Brøndum in 1880 trouwt met Michael Ancher, zij van Kyhn het advies krijgt haar palet in zee te werpen en zich te wijden aan de traditionele taken van een getrouwde vrouw. Gelukkig heeft Anna deze raad niet opgevolgd, want zij ontwikkelt zich tot een opvallend begaafde kunstenares, die zich met haar moderne, frisse werk moeilijk binnen één kunstzinnige stroming laat plaatsen.

Anna Ancher, Studie voor naaister,  Nationaal Kunstmuseum, Kopenhagen         

Lees verder →

‘….deze afgelegen plaats….deze woestijn tussen twee schuimende zeeën…. Als je een schilder bent, volg ons dan naar hier, want je zult hier een overvloed aan onderwerpen vinden om te schilderen. Hier is een omgeving die tot dichten aanzet….’
(Hans Christian Andersen, 1859)

Met de krantenfoto’s van overvolle stranden in het Hemelvaartweekend nog vers in het geheugen, dacht ik met enige weemoed terug aan deze afgelegen plaats ‘tussen twee zeeën’, die ik in 2013 bezocht: het Deense vissersdorp Skagen op het uiterste, noordelijke puntje van Jutland. Hier markeert een zanderige landtong de grens tussen de Noord- en Oostzee, die hier letterlijk op elkaar botsen, wat te zien is in de beslist ongewone branding. Het strand is er weids, licht, en vooral…. leeg. Pakweg honderdvijftig jaar geleden ontstond hier echter een belangrijke Deense kunstenaarskolonie.

             
P.S. Krøyer, Zuidstrand van Skagen (1883), Kunsthalle, Kiel              Zuidstrand van Skagen (2013)

Lees verder →

Verpleeg- en verzorgingshuizen zitten al wekenlang op slot, en dat blijft voor het grootste deel ook nog even zo. En hoewel veel tehuizen allerlei creatieve oplossingen hebben verzonnen om familieleden de kans te geven hun bejaarde moeder of vader, oma of opa ‘op afstand’ te bezoeken, is het gemis aan direct contact groot. Ook zelfstandig wonende ouderen bewaren noodgedwongen een verstandige (maar frustrerende) afstand tot hun kinderen en kleinkinderen. Het gevolg is dat veel ouderen niet zozeer ten onder dreigen te gaan aan het coronavirus, maar aan eenzaamheid. En dan is het ook nog eens Moederdag. Tijd voor een ode aan alle moeders-op-leeftijd.

James Abbott McNeil Whistler, Arrangement in Grey and Black, no. 1: The Artist’s Mother (1871). Musée d’ Orsay, Parijs
Lees verder →

Toen de corona-crisis losbarstte, sloeg ons volkje ijverig aan het hamsteren. Grote hoeveelheden voedsel en WC-papier werden ingeslagen (vooral dat laatste is fascinerend, en werd aanleiding tot veel grappenmakerij; zo circuleerden er op internet recepten voor het smakelijk verwerken van overtollige voorraden wc papier en het frituren van wc rolletjes). Ondertussen zijn veel voorraadkasten propvol. Het is te hopen dat al dat voedsel uiteindelijk niet in de kliko beland. Soms vraag ik me hetzelfde af wanneer ik een schilderij zie, waarop enorme hoeveelheden bederfelijk voedsel zijn uitgestald. Een mooi voorbeeld hiervan is De Vleesstal (1551) van Pieter Aertsen (1508 – 1575).

Lees verder →

Het is bijna Pasen. In het kerkelijk jaar is dit de Stille Week, een week van stilte en overdenking. De donkere maanden zijn inmiddels voorbij, althans op de kalender. Het is vroeg licht, de zon schijnt, maar ondanks dat de lente aan alle kanten uit de grond bruist, is het momenteel stiller dan ooit. Zelden deed de Stille Week haar naam meer eer aan. Het licht was er overigens eerder dan de zon of maan, althans volgens het eerste Bijbelboek Genesis. Licht, goddelijk licht zo u wilt, is blijkbaar iets essentieels en bestaat volgens deze religieuze interpretatie ook zonder materiële bron.

Het is daarom niet voor niets dat het juist kerken zijn waarin ‘licht’ een belangrijke rol speelt. In veel middeleeuwse kerken valt het licht naar binnen door grote gebrandschilderde ramen. Meestal zijn dat eeuwenoude ramen, maar soms ook nieuwe ramen, gemaakt door hedendaagse kunstenaars. Ik neem u graag mee naar een aantal Engelse middeleeuwse kerken, waar ik fascinerende glas-in-loodramen tegenkwam van de hedendaagse glaskunstenaar Thomas Denny.

Lees verder →